Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022 йил 8 ноябрдаги “Маҳаллаларда хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш ва саломатлигини мустаҳкамлаш марказлари фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 650-сонли қарори билан “Маҳаллаларда хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш ва саломатлигини мустаҳкамлаш марказлари тўғрисида Низом” тасдиқланди.

Қайд этилишича, низом билан ҳар бир маҳаллада хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш ва саломатлигини мустаҳкамлаш марказлари ташкил этилади ва у юридик шахс ҳисобланмайди.

Марказ бинолари маҳалла фуқаролар йиғини томонидан маҳаллалардаги хотин-қизлар фаолининг тавсиясига асосан қонунчиликда белгиланган тартибда тикувчилик, қандолатчилик, фитнес, шейпинг, хотин-қизларни касбга ўқитиш фаолиятини ташкил этиш учун тадбиркорлик субъектларига 5 йил муддатга ижарага берилади. Ушбу марказларда битта ижтимоий лойиҳа доирасида 20 нафаргача хотин-қизларнинг доимий бандлигини таъминлаш мақсадида бандлиги таъминланадиган ҳар бир нафар ишсиз хотин-қиз учун Оила ва хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш давлат мақсадли жамғармаси маблағлари ҳисобидан тадбиркорларга 3 миллион сўмгача давлат гранти ажратилади.

Давлат гранти қуйидаги тоифадаги хотин-қизларни касб-ҳунарга ва тадбиркорликка ўқитиш, уларнинг бандлигини таъминлаш ҳамда тадбиркорлик фаолиятини бошлашига кўмаклашишга қаратилган лойиҳалар учун ажратилади:

• «Ижтимоий ҳимоя ягона реестри»га, шунингдек «Аёллар дафтари»га киритилган;
• ишсиз, айниқса, қишлоқ жойларда бола тарбияси билан шуғулланаётган;
• хорижий меҳнат миграциясидан қайтиб келган;
• ногиронлиги бўлган меҳнатга лаёқатли ишсиз;
• норасмий бандликни қисқартириш мақсадида кундалик меҳнат фаолияти билан шуғулланиб, даромад топаётган;
• одам савдосидан ҳамда тазйиқ ва зўравонликдан жабр кўрган, мушкул иқтисодий аҳволга тушиб қолган;
• умумий ўрта ва профессионал таълим муассасаларини тугатган, ОТМга ўқишга кира олмаган ёки олий таълимда ўқиш учун имконияти бўлмаган ишсиз хотин-қизлар;
• муқаддам жиноий жавобгарликка тортилган, профилактик рўйхатга олинган, жазони ижро этиш муассасаларидан қайтиб келган хотин-қизлар.

Марказларнинг асосий вазифаси ишсиз, айниқса қишлоқ жойларда бола тарбияси билан уйда утириб қолган эҳтиёжманд аёллар, шунингдек, “Аёллар дафтари”га киритилган хотин-қизлар бандлигини таъминлаш мақсадида маҳаллаларда тикувчилик, қандолатчилик, пазандачилик каби йўналишларда ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш, хотин-қизларни касб-ҳунарга ўқитиш, шунингдек, хотин-қизларнинг саломатлигини мустаҳкамлаш мақсадида фитнес, шейпинг каби соғломлаштиришга мўлжалланган хизмат кўрсатиш фаолиятини йўлга қўйиш, жисмоний тарбия, соғломлаштириш ва оммавий спорт ҳаракатларини тиббиёт профилактикаси билан биргаликда ташкил этишдан иборат.

Хотин-қизлар бандлигини таъминлаш ҳамда улар саломатлигини мустаҳкамлаш бугунги кунда энг долзарб масалалардан бири ҳисобланади. Ҳар бир маҳаллада хотин-қизларнинг бандлигини таъминлаш ва саломатлигини мустаҳкамлаш марказларининг ташкил этилиши бундай масалалар ечимига хизмат қилиши шубҳасиз.

Биз партия фаоллари ва депутатлар ушбу қарорнинг мазмун-моҳиятини кенг тарғиб қилиш ҳамда ишсиз, касб-ҳунарга эга бўлмаган, лекин ўқиш, касб-ҳунар эгаллаш ва ишлаш истаги бор, шунингдек, саломатлигини мустаҳкамламоқчи бўлган хотин-қизларни ушбу марказларга жалб қилишга иштирок этишимиз, шунингдек, ушбу қарорнинг жойлардаги ижросини назоратга олиб, таҳлил қилиб боришимиз лозим.

Гулшан Асатова,

Ўзбекистон ХДП Марказий Кенгаши “Аёллар қаноти” раҳбари.